Uruchomienie własnego food trucka staje się coraz popularniejszą formą prowadzenia działalności gastronomicznej w Polsce. Mobilność, niższe koszty początkowe niż w przypadku tradycyjnych lokali oraz możliwość dotarcia do różnych grup klientów to główne zalety tego biznesu. Jednakże podobnie jak każda działalność związana z żywnością, food truck podlega ścisłym regulacjom sanitarnym. Przed rozpoczęciem działalności należy spełnić szereg wymogów formalnych i sanitarnych, które nadzoruje Główny Inspektorat Sanitarny, potocznie zwany Sanepidem.
Formalne aspekty otwarcia food trucka
Pierwszym krokiem do rozpoczęcia biznesu typu food truck jest rejestracja działalności gospodarczej. Food truck może działać jako jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka cywilna lub jedna ze spółek handlowych (jawna, komandytowa, z ograniczoną odpowiedzialnością). Przy rejestracji konieczne jest wybranie odpowiedniego kodu PKD, najczęściej „56.10.B Ruchome placówki gastronomiczne: food truck” lub „56.10.A restauracje i inne stałe placówki gastronomiczne”.
Następnym etapem jest zgłoszenie działalności do odpowiedniej stacji sanitarno-epidemiologicznej. Jeśli działasz jako mobilny punkt gastronomiczny, wniosek składasz w miejscu, gdzie znajduje się siedziba Twojej działalności gospodarczej. Po złożeniu wniosku przydzielony do sprawy inspektor skontaktuje się z Tobą i ustali termin odbioru. Kluczowym dokumentem, który należy przygotować, jest projekt technologiczny – dokument stanowiący dokładne odzwierciedlenie lokalu oraz znajdujących się w nim urządzeń technologicznych. Pamiętaj też o przygotowaniu planu GMP/GHP oraz księgi HACCP, które stanowią podstawę funkcjonowania food trucka. Dokumenty te powinny być przechowywane w łatwo dostępnym miejscu, aby zarówno pracownicy, jak i upoważniony urzędnik mogli z nich skorzystać podczas kontroli.
Dokumenty niezbędne do odbioru przez Sanepid
Podsumujmy zatem, jakie dokumenty należy skompletować do odbioru food trucka przez Sanepid:
- Dokumenty rejestrowe
- Odpis z KRS lub wydruk z CEiDG podmiotu odpowiedzialnego za produkcję.
- Dowód rejestracyjny samochodu lub przyczepy.
- Dokumenty sanitarne
- Badanie wody (jeśli istnieje stałe przyłącze do sieci wodociągowej; w przypadku wody butelkowanej nie jest wymagane).
- Orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych pracowników (dawna książeczka sanepidowska).
- Umowy dotyczące odpadów i higieny
- Umowa na wywóz śmieci i odpadów (w przypadku stałego miejsca działalności; dla działalności eventowej wymagana jest umowa z organizatorem wydarzenia).
- Umowa na wywóz i utylizację oleju spożywczego (jeśli używana jest frytura).
- Umowa użyczenia toalety dla personelu (musi zawierać zapis o przedsionku, zamknięciu oraz przeznaczeniu wyłącznie dla osób z orzeczeniem sanitarno-epidemiologicznym).
- Dokumenty związane z lokalizacją
- Umowa najmu, dzierżawy lub prawo do użytkowania terenu (dla działalności w stałym miejscu).
- Dokumentacja sanitarna i kontrolna
- Dokumentacja GMP/GHP.
- Dokumentacja HACCP.
- Książka kontroli przedsiębiorcy.
Wymagania sanitarno-techniczne dla food trucków
Food truck, jako mobilny punkt gastronomiczny, musi spełniać konkretne wymagania sanitarne i techniczne, które zostały określone w Rozporządzeniu (WE) nr 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych. Nieprzestrzeganie założeń określonych w dyrektywie może skutkować mandatem sięgającym nawet 5 tysięcy złotych.
Konstrukcja i materiały
Powierzchnie ścian, blatów i podłogi w food trucku powinny być gładkie, a co za tym idzie – łatwo zmywalne. Wszystkie powierzchnie wewnątrz pojazdu, w tym sprzęt kuchenny, muszą być wykonane z materiałów, które są łatwe do utrzymania w czystości i nie wpływają na jakość żywności. Jest to kluczowe, aby zapewnić odpowiednie warunki higieniczne podczas przygotowywania i serwowania żywności.
System dostępu do wody i odprowadzania ścieków
W food trucku musi być zapewniony dostęp zarówno do zimnej, jak i ciepłej wody, co oznacza konieczność zainstalowania podgrzewacza. Jeśli punkt działa jako mobilny, możliwe jest podłączenie wody z baniaków. Natomiast jeśli food truck stoi w jednym miejscu, teoretycznie powinien mieć podłączenie do bieżącej wody (np. z wodociągów), choć w praktyce inspektorzy często zgadzają się na korzystanie z baniaków.
Niezbędne są także dwa pojemniki – pierwszy na czystą wodę, drugi przeznaczony na ścieki. System gromadzenia i odprowadzania ścieków musi być zaprojektowany tak, aby nie powodował zanieczyszczenia żywności.
Punkty wodne i ich przeznaczenie
Food truck powinien być wyposażony w co najmniej trzy punkty wodne:
- Pierwszy do mycia rąk (umywalka)
- Drugi do czyszczenia drobnego sprzętu kuchennego (zlew)
- Trzeci do płukania żywności
Przy umywalce musi znajdować się mydło, środek do dezynfekcji rąk oraz jednorazowe ręczniki papierowe. Dodatkowo, warto zamontować pod zlewem kranik do pobierania wody do wiadra na mopa, co ułatwi utrzymanie czystości podłogi.
Urządzenia chłodnicze i do obróbki termicznej
Food truck musi być wyposażony w odpowiednie urządzenia chłodnicze i zamrażające, które zapewniają właściwe przechowywanie produktów spożywczych. Urządzenia te powinny być wyposażone w termometry, gdyż wymogiem jest, by temperatura w takich urządzeniach była stale monitorowana.
Jeśli w food trucku znajduje się grill lub inne urządzenie do obróbki cieplnej w pobliżu okienka, musi ono być odpowiednio zabezpieczone.
Wymagania dotyczące higieny i personelu
Higiena osobista pracowników
Pracownicy food trucka muszą przestrzegać zasad higieny osobistej, regularnie myć ręce, nosić czystą odzież roboczą, nakrycia głowy oraz odpowiednie obuwie. Przy umywalce powinna znajdować się instrukcja mycia i dezynfekcji rąk.
Badania i dokumentacja pracowników
Każdy pracownik, w tym właściciel food trucka (jeśli bezpośrednio pracuje przy żywności), musi posiadać aktualne orzeczenie lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Pracownicy powinni być również przeszkoleni w zakresie zasad higieny i bezpieczeństwa żywności.
Przechowywanie i przetwarzanie żywności
Food truck musi posiadać odpowiednio zaprojektowany system przechowywania żywności, który zapewni jej bezpieczeństwo i jakość. Przechowywanie żywności w odpowiednich temperaturach jest kluczowe dla zapobiegania psuciu się i zanieczyszczeniu produktów.
Utylizacja odpadów
W food trucku musi być wdrożony system utylizacji odpadów, który nie zagraża środowisku i ludziom. Do przechowywania odpadków należy wykorzystać kosz z pokrywą, najlepiej zdejmowaną. Odpady powinny być usuwane na bieżąco, aby zapobiegać rozwojowi bakterii i szkodników.
Procedura odbioru przez Sanepid
Odbiór food trucka przez Sanepid jest porównywalny z odbiorem stacjonarnego lokalu gastronomicznego. Po złożeniu wszystkich wymaganych dokumentów, przedstawiciel Sanepidu przeprowadza kontrolę, która ma na celu sprawdzenie, czy food truck spełnia wszystkie wymogi sanitarne.
Prowadzenie food trucka będzie możliwe dopiero po uzyskaniu pozytywnej opinii po przeprowadzonym odbiorze. Odbiór lokalu przez Sanepid następuje zwykle do 2 tygodni od dostarczenia wymaganych dokumentów.
Praktyczne aspekty prowadzenia food trucka
Wybór lokalizacji
Lokalizacja jest kluczowym elementem prowadzenia biznesu food truckowego. Przed wyborem miejsca należy wziąć pod uwagę liczbę potencjalnych klientów w okolicy. Warto również rozważyć, czy opłaca się w ciągu dnia zmieniać lokalizację, by dotrzeć do większej liczby klientów.
Finansowanie i dotacje
Na rynku dostępne są różne formy finansowania działalności food truckowej, w tym dotacje. W 2025 roku można ubiegać się o dotacje na zakup food trucka, które mogą pokryć koszty zakupu pojazdu, niezbędnego wyposażenia zgodnego z wytycznymi Sanepidu, zatowarowania oraz agregatów prądotwórczych.
Dodatkowe pozwolenia
Jeśli planujesz sprzedaż alkoholu w swoim food trucku, konieczne będzie uzyskanie odpowiedniego zezwolenia, wydawanego przez urząd gminy/miasta.
Wnioski i rekomendacje
Otworzenie biznesu typu food truck wymaga spełnienia szeregu wymogów formalnych i sanitarnych. Kluczowe jest dokładne zapoznanie się z przepisami i wymaganiami Sanepidu przed rozpoczęciem działalności. Warto również:
- Przygotować szczegółowy biznesplan, uwzględniający wszystkie aspekty prowadzenia food trucka, w tym koszty dostosowania pojazdu do wymogów sanitarnych.
- Skonsultować się z doświadczonymi właścicielami food trucków lub specjalistami z zakresu prawa żywnościowego, aby uniknąć potencjalnych problemów podczas kontroli sanitarnych.
- Regularnie śledzić zmiany w przepisach, gdyż wymagania sanitarne mogą się zmieniać. Od stycznia 2025 roku działa w Polsce krajowa sieć komunikacji w zakresie bezpieczeństwa żywności, która może być źródłem aktualnych informacji.
- Zadbać o odpowiednie przeszkolenie personelu w zakresie zasad higieny i bezpieczeństwa żywności, co jest kluczowe dla pozytywnego wyniku kontroli Sanepidu.
Prowadzenie food trucka, mimo konieczności spełnienia licznych wymogów, może być dochodowym i satysfakcjonującym biznesem, dającym możliwość realizacji kulinarnych pasji przy jednoczesnej elastyczności działania.
